AZERBAYCAN TÜRKÇESİ ÖĞRENİYORUZ
Azerbaycan Türkçesi Öğreniyoruz Dersleri Kapsamında
1.Ders Alfabe
Azerbaycan Türkçesinde 32 harf vardır. Bunlar aşağıdadır.
Türkiye Türkçesinden farklı olarak Azerbaycan alfabesinde "Ə, X, Q " harfleri yer almaktadır.
Bu harfler Azerbaycan Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasındaki yazımını bilmediğimiz kelimeleri yazmakta en büyük problemlerden birisidir. Çünkü Türkiye Türkçesinde bu sesler ya mevcut değil ya da başka harflerle yazılmaktadır. Bu harflere bakacak olursak;
Ə ə (E) Açık E ; Türkiye Türkçesinde gizli olarak yer alan açık e , Azerbaycan Türkçesinde ayrı bir harf ile gösterilir. Azerbaycan Türkçesinde en çok yazımının bizler için kafa karıştırıcı olduğu harftir. Çünkü okunuşta bazen bu harflerin telaffuzu farklı olabilmekte ve hangi e'nin e hangisinin Ə olduğunu anlamakta zorluk çekmemize sebep olmaktadır.
MƏN = Ben
ƏL= El
BƏY= Bey gibi...
X (gırtlak H) ; Türkiye Türkçesinde yer almayan bu ses yalnızca bazı şivelerde kendisini gösterir. Gırtlaktan çıkan H sesidir. Azerbaycan Türkleri özellikle yabancı kökenli (fars, arap) kelimelerindeki h seslerini gırtlak h ile seslendirirler. Bu harf çoğunlukla ilk hecede yer alır. Sonda pek yer almaz.
XALA = Teyze
Xan= Han
Xarici= Harici gibi...
Q (GU) ; Türkiye Türkçesindeki "G" harfinin biraz kalın söyleniş şeklidir. Azerbaycan Türkçesinde sıklıkla görülen harflerden birisidir. Sonda bazen q harfi ek aldığında ğ harfine dönüşür.
QAB= Kap
QABAQ= önce, evvel ,kabak
QABAĞINI ALMAQ= önlemek gibi...
Azerbaycan Türkçesi , sanıldığı gibi Türkiye Türkçesinin şivesi değildir.Ana Türkçe'den ayrılan Oğuz grubundan bir dildir. Azerbaycan Türkçesi dünyada en çok konuşulan 2.Türk dilidir. Konuşan sayısı tahminen 50 milyondan çoktur. (İran, Azerbaycan, Dağıstan, Rusya , Gürcistan, Irak , Türkiye)
1 ek DERS TEMEL KAVRAMLAR
Azerbaycan Türkçesinde günlük konuşma dilinde kullanılan bazı ifadeler ile dersimize devam ediyoruz.
SELAMLAŞMA
T.T. (Türkiye Türkçesi )
AZ. (Azerbaycan Türkçesi )
T.T === Selam nasılsın ?
AZ=== Salam Necəsən ?
T.T= Teşekkür ediyorum , iyiyim sen nasılsın?
AZ.== Teşekkür edirəm , Yaxşıyam sən necəsən?
Neçə yaşın var ? = Kaç yaşındasın?
Hansı Şkolada(mektebdə ) şaqirdsən ? == Hangi okulda öğrencisin ?
SAYILAR
Azerbaycan Türkçesinde sayılar tamamen aynıdır ancak bazı ufak söyleyiş tarzı farkları vardır.
Dört _ Dörd
Yedi- Yeddi
yirmi -iyirmi
gibi... Sayıları bizim dildeki şekilde söyleseniz de anlaşılacaktır.
2.DERS ZAMİRLER
A) Kişi Zamirleri - ŞƏXS ƏVƏZLİKLƏRİ
BEN / Mən Biz / Biz
SEN/ Sən Siz / Siz
O / O Onlar / Onlar
B) İşaret Zamirleri - İŞARƏ ƏVƏZLİKLƏRİ
Azerbaycan Türkçesinde , bizden farklı olarak "şu" yoktur.
İşaret zamirleri bizde sadece ; bu , şu , o , bunlar , şunlar , onlar iken ; Azerbaycan Türkçesinde bunlardan farklı kullanımlar söz konusudur. Azerbaycan işare evezlikleri yani işaret zamirleri şunlardır.
O, Bu , həmin , elə , bələ
Sırasıyla inceleyecek olursak ;
O, bu ve həmin : Sıfatların yerinde kullanılır.
Elə , bələ : Sıfatın ve Zarfın yerinde kullanılır.
O , bu : İsmin yerinde de kullanılabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder